Kastracja to popularny zabieg weterynaryjny, którego celem jest pozbawienie zwierząt zdolności rozrodczych. Wykonuje się ją u psów obojga płci w sytuacji gdy chcemy uniknąć niechcianej ciąży zwierzaka, gdy nękają go poważne choroby, np. rak jąder lub ropomacicze oraz w celu poprawy zachowania zwierząt nadpobudliwych i skłonnych do agresji. Niemniej, mimo wielu pozytywnych implikacji kastracja jest zabiegiem, który ma wielu zagorzałych przeciwników – i trudno się temu dziwić! Wszak to inwazyjny zabieg chirurgiczny, w efekcie którego pozostaje rana po kastracji, a zwierzak musi przejść okres rekonwalescencyjny. Jaką więc decyzję podjąć – kastrować czy nie?
Jeśli i Ty stoisz przed tym dylematem koniecznie przeczytaj poniższy artykuł. Znajdziesz w nim informacje na temat tego czym jest kastracja, jakie są jej skutki i kiedy warto się na nią zdecydować. Omówimy wady i zalety kastracji, wyjaśnimy jak dbać o ranę po kastracji psa oraz wspomnimy co nieco na temat potencjalnych powikłań i sposobów radzenia sobie z nimi. Mamy nadzieję, że lektura tekstu rozjaśni nieco temat ubezpłodniania zwierząt i pozwoli Ci podjąć rozsądną, w pełni świadomą decyzję na temat tego czy wykastrować swojego pupila.
Czym jest kastracja i czy warto ją przeprowadzić?
Kastracja to inwazyjny zabieg chirurgiczny polegający na ubezpłodnieniu zwierząt. Polega na nieodwracalnym usunięciu jąder i najądrzy u samców lub macicy i jajników u samic, w efekcie czego nie może dojść do zapłodnienia. Kastracja często jest mylona ze sterylizacją, która również powoduje pozbawienie zwierząt zdolności reprodukcyjnych, jednakże nie jest tak dużą ingerencją w ich organizm. Sterylizacja polega bowiem wyłącznie na podwiązaniu nasieniowodów u samców lub jajowodów u samic, a nie na całkowitym usunięciu gonad.
W gabinetach weterynaryjnych kastrację uważa się za zabieg rutynowy, co jest dowodem jej dużej popularności. Jak to jednak często bywa fakt, że wszyscy się na coś decydują wcale nie oznacza, że to coś jest dla nas dobre. Dlatego też przed podjęciem decyzji na temat kastracji swojego pupila koniecznie należy skontaktować się z weterynarzem, zasięgnąć u niego opinii na temat zabiegu i rozważyć wszystkie za i przeciw. Pozbawienie psa zdolności rozrodczych nie jest bowiem jedynym skutkiem zabiegu. Wynika z niego znacznie więcej zarówno pozytywnych (uniknięcie chorób takich jak ropomacicze, zapalenie gruczołu mlekowego, rak jąder; brak huśtawek hormonalnych), jak i negatywnych (rana po kastracji, konieczność rekonwalescencji psa, możliwość nietrzymania moczu u suk) efektów. Nie należy zatem podejmować decyzji pochopnie, a w razie zadecydowania o kastracji należy dostosować termin zabiegu do stanu zdrowia i wieku psa.
Jaki wpływ na zdrowie psa ma kastracja?
Rolą układu rozrodczego w organizmie zwierzęcia jest nie tylko wydanie na świat potomstwa, lecz także produkcja hormonów wpływających na jego zachowanie i funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego też usunięcie gruczołów rozrodczych ma ogromny wpływ na zdrowie psa, zarówno pozytywny, jak i negatywny. Pozytywny dlatego, ponieważ nie dotyczą go już wahania hormonalne i wynikające z nich huśtawki nastrojów oraz agresywne zachowania seksualne. Negatywne, ponieważ zmiany hormonalne mogą nieco spowolnić psi metabolizm, a co za tym idzie powodować tycie. Dlatego też dieta psów po kastracji powinna być inna niż w przypadku psów zdolnych do rozmnażania się, tj. uboższa w kilokalorie, a bogatsza w błonnik i białko.
Zmiany hormonalne i wynikające z nich następstwa nie są jednak jedynym skutkiem kastracji zwierząt. Pozytywnym następstwem zabiegu jest np. wyeliminowanie ryzyka zachorowania na choroby macicy i wykluczenie negatywnych skutków ubocznych ciąży, takich jak np. zapalenie gruczołu mlekowego u samic oraz uniknięcie ryzyka zachorowania na raka jąder i ograniczenie prawdopodobieństwa chorób prostaty u samców. Jeśli Twój pupil już teraz choruje na jedną z wyżej wymienionych chorób kastracja jest często najlepszym sposobem na wyleczenie go z niej. Co więcej, ubezpłodnienie zwierząt jest także dobre z punktu widzenia walki z bezdomnością zwierząt. W czasach gdy na ulicach i w schroniskach aż roi się od bezpańskich psów przyzwolenie na ich rozmnażanie się jest dość niemoralne. Z drugiej jednak strony decydując się na wykastrowanie psa musimy liczyć się z tym, że pozbawimy go formy na pewien czas. Będzie on zmuszony nosić specjalny kołnierz dla psa po kastracji lub fartuch pooperacyjny, w których nie będzie czuł się w pełni komfortowo, przez jakiś czas może być nieco ospały, nieskory do zabawy i apatyczny.
Wady i zalety kastracji
Reasumując, aspekty przemawiające za kastracją psa to:
- skuteczna, stuprocentowa antykoncepcja;
- brak objawów związanych z cyklem rujowym u suk, tj. brak cieczki, krwawienia, objawów ciąży urojonej;
- brak chorób układu rodnego, np. raka jąder, raka macicy, zapalenia napletka, mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia chorób prostaty;
- brak dolegliwości będących następstwem ciąży, np. zapalenie gruczołu mlekowego;
- wyeliminowanie negatywnych zachowań u psów wynikających z ich pociągu seksualnego;
- czynny wpływ na walkę z bezdomnością zwierząt.
Z kolei wady kastracji przedstawiają następująco:
- kastracja to inwazyjny zabieg chirurgiczny, więc wiąże się z nim ryzyko powikłań;
- zmiany hormonalne i wynikające z nich zwiększenie apetytu i zwolnienie metabolizmu;
- ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu;
- niekiedy zmiany w strukturze sierści;
- rana po kastracji;
- konieczność przebycia okresu rekonwalescencji.
Biorąc pod uwagę powyższe decyzja o kastracji nie należy do najłatwiejszych, należy więc ją dobrze przemyśleć i przedyskutować z weterynarzem.
Czytaj także: Choroby psów i ich objawy
Jak dbać o ranę po kastracji? – pielęgnacja psa po kastracji
Kastracja to zabieg chirurgiczny przeprowadzany pod narkozą, dlatego też przed przystąpieniem do niego konieczne jest wykonanie odpowiednich testów, aby upewnić się czy nasz pupil dobrze reaguje na podane mu środki anestezjologiczne. Jeśli testy wyszły pozytywnie i nie ma żadnych przeciwwskazań wykluczających możliwość kastracji psa możesz zdecydować się na jego ubezpłodnienie. Pamiętaj jednak, że przez jakiś czas po zabiegu Twój pupil będzie wymagał specjalnej troski i wzmożonej opieki.
Zaraz po wybudzeniu z narkozy pies może być ospały, markotny i nie wykazywać chęci do zabawy. Należy pozwolić mu wówczas wypocząć w legowisku i dać czas na regenerację. Przez pierwsze 12 godzin po zabiegu nie zaleca się podawać mu również żadnego pokarmu, gdyż może mieć on wówczas problem z przełykaniem i może się zakrztusić. Istnieje też ryzyko wystąpienia wymiotów, które dodatkowo osłabiłyby pieska.
Najprawdopodobniej Twój pupil zostanie wyposażony przez weterynarza w specjalny kołnierz dla psów po kastracji lub fartuszek pooperacyjny. Akcesoria te zabezpieczają ranę po kastracji przed zainfekowaniem oraz uniemożliwiają psu wygryzienie szwów. Jeśli bowiem zastanawiasz się czy pies może lizać ranę po kastracji, ponieważ ktoś błędnie poinformował Cię o leczniczych właściwościach psiej śliny, nie daj się zwieść! Rana po kastracji najpewniej boli i swędzi, dlatego Twój pupil będzie chciał się do niej dostać. Twoim obowiązkiem jest nie dopuścić do tego i pozwolić, aby rana się zrosła. Dlatego też nie należy zdejmować psu kołnierza pooperacyjnego ani kubraczka aż do chwili wyjęcia szwów w gabinecie weterynaryjnym.
Aspektem, na który trzeba zwrócić szczególną uwagę opiekując się psem po kastracji jest jego żywienie. Jak wspomniano powyżej psy pozbawione narządów rozrodczych mają tendencję do przejadania się i tycia. Dlatego też musisz kontrolować czy w misce psa znajduje się odpowiednia ilość pokarmu oraz czy jego jakość jest dopasowana do potrzeb Twojego pupila. W sklepach zoologicznych bez trudu znajdziesz specjalną karmę dla psów sterylizowanych i kastrowanych bogatą w białko, błonnik i suplementy zapewniające zdrowy rozwój Twojego zwierzaka bez obaw o to, że przybierze na wadze.
Kastracja – ryzyko powikłań
Podobnie jak każdy zabieg chirurgiczny, tak i kastracja niesie ze sobą ryzyko powikłań. W przypadku nieprzebadania psa pod względem reakcji alergicznej na środki anestezjologiczne istnieje ryzyko wystąpienia reakcji uczuleniowej o różnorakim nasileniu. Możliwe są również krwotoki pooperacyjne, różnorakie infekcje lub przepukliny u suk, jednakże w zależności od źródeł prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań nie przekracza 2,6-20%. Również ryzyko zgonu w trakcie operacji jest niewielkie i wynosi 0,1%.
Znaczna część powikłań pooperacyjnych wynika z niewłaściwej pielęgnacji rany po kastracji psa. Jeśli przykładowo zdejmiemy psu kołnierz lub kubraczek pooperacyjny wbrew wyraźnym zaleceniom weterynarza, aby tego nie robić zwierzę może wygryźć szwy, a rana ponownie się otworzy. Istnieje również ryzyko, że wylizywanie rany spowoduje infekcję bakteryjną. Dlatego też absolutnie zabrania się zdejmowania psu akcesoriów pooperacyjnych na własną rękę. Pamiętajmy również o regularnej kontroli stanu rany, a w sytuacji, gdy nie wygląda ona zbyt dobrze, widać mocny obrzęk, a nawet ropień skontaktujmy się z weterynarzem.
Odzież ochronna psa po kastracji
Do podstawowych psich akcesoriów pooperacyjnych zaliczają się fartuszek i kołnierz dla psa po operacji. Są one niezbędne, aby zwierzak szybko wrócił do formy, a rana po kastracji się zabliźniła. Niemniej, jeśli Twój zwierzak jest przyzwyczajony do codziennego chodzenia w ubrankach dla zwierząt paradowanie wyłącznie w kołnierzu może być dla niego niekomfortowe, a nawet powodować u niego uczucie chłodu. W takich sytuacjach zaleca się zakładanie zwierzakowi luźnej odzieży wykonanej z naturalnych tkanin, która nie będzie uciskać rany po kastracji i umożliwi swobodny przepływ powietrza. Zwłaszcza, gdy zwierzak będzie zabierany na zewnątrz w celu załatwienia potrzeb fizjologicznych ciuszki mogą być nie do zastąpienia. Dzięki nim psiak będzie czuł ciepło, a jego osłabiony po kastracji organizm nie zostanie narażony na przeziębienie.
Czytaj także: Pies po operacji – opieka i rekonwalescencja